Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?

Bilişsel davranışçı terapi bir psikoterapi türüdür. İnsan davranışı ve duygulanımını inceleyen psikolojik modellerden yararlanılarak geliştirilmiştir. Bilimsel bir zemin üzerine kurulu olup birçok psikiyatrik bozukluk ve geniş bir sorun alanında etkili olduğu kanıtlanmış bir tedavi yaklaşımıdır. Aaron Beck tarafından geliştirilen terapi, psikinalitik yaklaşımın, rüya yorumlarının ve gözlemleri ile klinik olarak uyuşmaması üzerine psikanalizden ayrılarak yeni bir model olarak doğmuştur.

Bilişsel Davranışçı Terapi(BDT) Bilimsel Kanıtlara Dayanır

Bilişsel davranışçı terapi ve etkinliğini ölçen çok sayıda bilimsel çalışma mevcuttur. Özellikle anksiyete(kaygı) bozukluklarında ve depresyonda etkinliğine dair çokça kanıt vardır. (Kaczkurkin ve ark)

Bilişsel Davranışçı Terapi Düşünce, Duygu ve Davranış Arasındaki Bağlantıya Odaklanır

Biliş dediğimiz temel anlamda düşünceler, ve davranışlar arasındaki bağlantı üzerine odaklanır.  Zihnin ürettiği gerçekçi olmayan düşüncelerin duyguları ortaya çıkardığı, duyguların  da davranışları belirlediği düşünülür. Duygular önemli olsa da, direk değiştirilemeyeceği için fark edilmesi önemli ancak üzerinde direk çalışılmayan alandır. Örneğin yakınını kaybeden bir kişiye “üzülme geçer demek”, oldukça anlamsızdır.

Bilişsel Davranışçı Terapide Tedavi Nasıl İlerler?

Tedavide danışan kişi ile terapist çeşitli sorunları belirlemek ve anlamak için, iyileşmeyi hedef alan bir işbirliği içinde düşünce, duygu ve davranışlar arasındaki ilişkiler konusunda çalışırlar. Bu yaklaşım genellikle “şimdi ve burada” üzerine, yani o anda güncel olarak kişide sıkıntı yaratan sorunlar üzerine odaklanır. Çeşitli hastalıkların yaşamı kısıtlayan etkileri hastayla birlikte saptanır. Bireyin hastalığı nedeniyle yapamadığı çeşitli aktiviteler tedavideki hedefler olarak belirlenir ve tedavi sonunda hastalığın yaşam alanlarında oluşturduğu kısıtlanmalar ortadan kaldırılarak yaşam kalitesinin iyileştirilmesi amaçlanır.

Danışan Kendi Öz Kaynaklarını Kullanır

Kişinin öz kaynaklarını kullanarak sıkıntı yaratan durumlarla başa çıkabilmesine yardımcı olacak becerileri kazandırmak asıl hedeftir. Terapist ve danışanın birlikte çalışarak saptadığı hedeflere ulaşmak ve “değişim” yaratabilmek için seanslar sırasında öğrenilenler seanslar arasında uygulamaya geçirilir. Seans içinde terapistten öğrenilen bilginin beceriye dönüştürülebilmesi için uygulamada “ev ödevleri” ya da egzersizlerden faydalanılır.
Özetle bilişsel davranışçı terapi sıkıntı yaratan belirtileri hedef alan, sıkıntıyı azaltmayı, düşünce biçimlerini yeniden gözden geçirmeyi ve sorun çözmede yardımcı olacak yeni stratejiler öğretmeyi amaçlayan etkililiğini araştırmalarla gösterilmiş bir psikoterapi türüdür.

Bilişsel Davranışçı Terapi İle İlaç Tedavisi Birlikte Kullanılabilir

Bilişsel davranışçı terapi ile birlikte ilaç tedavisinin birlikte yürümesi mümkündür. İlaç kullanılması gerektiğini düşündüğü durumda terapistiniz bu durumu size söyleyerek durumun avantajlarını ve dezavantajlarını sizinle tartışacaktır. Birçok durum hiç ilaç kullanmadan tedavi edilebileceği gibi sadece ilaç kullanımıyla geçen sorunlar söz konusu olabilir. Her iki tedavi türünün de etkili olduğu durumlarda tercih danışmaya gelen kişiye bağlıdır. Bazı durumlar genellikle iki tedavinin birlikte kullanımına daha iyi cevap verir.

Hangi  Durumlarda Bilişsel Davranışçı Terapi Kullanılır?

• Anksiyete bozuklukları
• Obsesif kompulsif bozukluk
• Panik bozukluk
• Hipokondriyazis
• Travma sonrası stres bozukluğu
• Yaygın anksiyete bozukluğu
• Depresyon
• Cinsel işlev bozuklukları
• Çift tedavileri ve aile terapileri
• Alkol ve madde kötüye kullanımı
• Yeme bozuklukları
• Somatoform bozukluklar
• Sosyal fobi
• Özgül fobiler
• Tik gibi çeşitli davranış problemleri
• Yeme bozuklukları
• Ayrıca KDT’nin aşağıda yer alan diğer durumlarda da tedaviye katkı sağladığı gösterilmiştir:
• Şizofreni
• İki uçlu bozukluk (Bipolar bozukluk)
• Öfke kontrolü
• Kişilik bozuklukları
• Ağrı kontrolü
• Çeşitli sağlık sorunlarına uyum sağlama
• Uyku bozuklukları

Referanslar

Kaczkurkin AN, Foa EA ve ark, Cognitive-behavioral therapy for anxiety disorders: an update on the empirical evidence, Dialogue s Clin. Neuroscience,; 2015 Sep;17(3):337-46.